لوله‌هاي ارتباطي رحم
هر يك از لوله‌هاي فالوپ (لوله رحم) از يكي از گوشه‌هاي رحم به سمت خارج كشيده شده و مسير عبوري تخمك از تخمدان به طرف‌رحم را تشكيل مي‌دهد. اين لوله‌ها نقش حياتي را در باروري يك زن ايفا مي‌كنند. هر كدام از لوله‌هاي رحم حدود 10 سانتيمتر طول داشته و انتهاي خارجي آن به شكل شيپور است. اين قسمت شيپوري‌شكل از زوائدي درست شده كه فيمبريا خوانده مي‌شود. اين فيمبرياها پس از آزادشدن تخمك از تخمدان به تخمك چسبيده و آن را بداخل لوله رحم هدايت مي‌كنند. لوله‌رحم داراي يك ساختمان عضلاني خاصي است كه بطور هماهنگ منقبض شده و قابليت جابجا شدن را دارند. تخمك و اسپرم در نيمه خارجي لوله يعني در ناحيه آمپول به يكديگر مي‌رسند. پديده لقاح در اين محل اتفاق افتاده و پس از آن تخمك بارور شده كه حالا "جنين" ناميده مي‌شود به حركت خود به طرف رحم ادامه خواهد داد. انتهاي رحمي، لوله فالوپ "ايسم" ناميده مي‌شود و همانند يك دريچه عمل مي‌كند. بطوريكه حدوداً تا 4 تا 6 روز پس از تخمك‌گذاري يعني زماني‌كه جنين مي‌بايستي در ديواره رحم لانه‌گزيني كند، از ورود آن به داخل رحم جلوگيري مي‌كند. لوله از ساختمان پيچيده‌اي برخوردار بوده و برخلاف يك پيپ معمولي جدار داخلي آن چينهايي دارد و از يكسري زوائد موئي‌شكل به نام مژك پوشيده شده كه با حركت خود تخمك و جنين را در طول لوله به طرف رحم به جلو مي‌راند. جدار داخلي لوله علاوه بر اعمال فوق مايعي را ترشح مي‌كند كه تخمك و جنين در ضمن عبور از لوله از آن تغذيه مي‌كنند.
بيماريهاي لوله
حدود 25% تا 50% از علل ناباروري زنان را اختلالات لوله‌اي بخود اختصاص مي‌دهد. آسيبهاي لوله‌اي معمولاً بدنبال عفونتهاي لگني و يا به علل ناشناخته بوجود مي‌آيند. با وجود اين برخي از علل عفونتهاي لگني عبارتند از:
- بيماريهاي منتقله جنسي مثل سوزاك و كلاميديا.
- عفونتهايي كه متعاقب زايمان، سقط، ختم انتخابي حاملگي (سقط‌درماني) و IUD بوجود مي‌آيند.
- عفونت لگني پس از اعمال جراحي كه براي درمان آپانديس‌سوراخ شده و كيست‌هاي تخمدان بكار مي‌رود.
- اندومتريوز شديد.
- سل.
علاوه بر انسداد لوله‌ها، هر نوع بيماري التهابي لگن هم مي‌تواند نوارهايي از بافت چسبنده را بوجود آورد كه بواسطه تغيير موقعيت لوله‌ها عملكرد آن را تغيير مي‌دهند.
سل لگني يكي از شايعترين صدمات لوله‌اي در جنوب‌شرقي و شرق ايران است. اين بيماري معمولاً به حالت نهفته است و اغلب زناني كه به سل لگني مبتلا هستند هيچ آگاهي از آن ندارند. عامل بيماري سل از طريق جريان خون از ريه‌ها به لوله رحمي رسيده و صدمات غير قابل برگشتي را در آن بوجود مي‌آورند.
آزمایشات لازم : از آنجا که عفونت با کلامیدیا از شایعترین عفونتهای دستگاه تناسلی است و موجب گرفتگی و انسداد لوله های رحمی می شود، اندازه گیری آنتی بادی ضد کلامیدیا در این بیماران نابارور توصیه می شود . وجود آنتی بادی نشان می دهد که این زنان در گذشته با این بیماری درتماس بوده اند و احتمال درگیری لوله‌ها در آنها زیاد است.
نحوه تشخيص بيماريهاي لوله
آزمايشات مختلفي براي ارزيابي باز بودن لوله‌هاي رحمي دردسترس قرار دارد. ساده‌ترين و قديمي‌ترين آزمايش در مورد باز بودن لوله‌ها، تست روبين است. در اين روش به كمك دستگاههاي مخصوص يا با استفاده از يك سرنگ خاصي گاز را با فشار از طريق دهانه رحم به داخل رحم و لوله‌ها وارد مي‌كنند و عبور آن از لوله‌ها را بررسي مي‌كنند. باز بودن لوله‌ها بر اساس فشاري كه دستگاه فشارسنج نشان مي‌دهد مشخص مي‌گردد. همچنين پزشك با قرار دادن يك گوشي در قسمت تحتاني شكم و شنيدن صداي خروج هوا از انتهاي لوله رحم متوجه مي‌شود كه لوله‌ها باز است. اين روش بعلت غيرقابل اعتماد بودن امروزه كاربرد چنداني ندارد.
هيستروسالپنگوگرام (HSG) نوعي عكسبرداري مخصوص با اشعه x از رحم و لوله‌هاي آن است. HSG را پس از قطع خونريزي قاعدگي يعني‌در روزهاي 6 تا 7 قاعدگي و هنگامي كه هنوز جدار داخلي آن نازك است انجام مي‌دهند. اين عمل معمولاً در كلينيكهاي راديولوژي قابل‌اجرا خواهد بود. بسياري از پزشكان قبل از انجام هيستروسالپنگوگرام، آنتي‌بيوتيك و مسكن را براي بيماران خود تجويز مي‌كنند. پس از قرارگرفتن بيمار روي تخت راديولوژي پزشك وسيله مخصوص اين كار را كه كانولاي سرويكس نام دارد در داخل مجراي دهانه رحم قرار مي‌دهد. اين وسيله فلزي است ولي اخيراً نوع يكبار مصرف و پلاستيكي آن هم به بازار عرضه شده است.
در مرحله بعد يك ماده حساس به اشعه (مايعي كه نسبت به اشعه xقابل رؤيت مي‌شود) بداخل حفره رحم تزريق مي‌شود. اين كار بطورمداوم و با فشار كم در ضمن مشاهده رحم با دستگاه خاص بايستي انجام گيرد. با گرفتن تصاوير مختلف مي‌توان عبور ماده رنگي به داخل حفره‌رحم و سپس لوله‌ها و از آنجا به شكم را مشاهده كرد. كليشه راديوگرافي‌گرفته شده جزء مدارك هميشگي بيمار قرار خواهد گرفت.
براي يك گزارش مطلوب بايد 3 كليشه درضمن هيستروسالپنگوگرافي‌تهيه شود. اين كليشه‌ها شامل يك عكس در مراحل اول براي بررسي‌حفره رحم، و همچنين يك فيلم تأخيري براي اطمينان از جابجایی مایع خارج شده از لوله در داخل شكم و لگن است.
يك HSG چگونگي قسمت داخلي دستگاه توليدمثل را نشان مي‌دهد. در يك هيستروسالپنگوگرام طبيعي حفره رحم به شكل يك مثلث سفيدرنگ در زمينه سياه فيلم مشاهده مي‌گردد. از آنجا ماده رنگي به داخل لوله‌هاي رحمي رفته و به صورت دو خط طويل سفيدرنگ در هر طرف رحم نمايان مي‌شود. در مواقعي كه ماده رنگي از لوله باز به‌داخل شكم مي‌ريزد شكل پخش شدن دود در هوا را بخود مي‌گيرد.
بيشترين و شايعترين اشكال HSG اختلالات لوله‌اي است. اگر لوله‌ها در ناحيه ابتدايي (گوشه رحم) مسدود باشد ماده رنگي نمي‌تواند وارد لوله‌ها شده و در نتيجه نمي‌توان آنها را مشاهده كرد. اگر انتهاي فيمبريايي لوله بسته باشد، لوله از ماده رنگي پر شده و متورّم مي‌گردد. در برخي موارد ضايعات داخلي حفره رحم مثل پوليپ، ميوم، چسبندگي يا ديواره را مي‌توان در HSG بصورت يك فاصله يا نقص در پر شدگي مشاهده كرد.
شكل 1ـ11. تصوير يك هيستروسالپنگوگرام. لوله‌هاي رحمي به خوبي با ماده رنگي مشخص شده است. آنها بصورت دو خط نازك و بلند كه از قسمتهاي گوشه رحم به سمت خارج كشيده شده‌اند ديده مي‌شوند. انتهاي هر دو لوله باز است.
همانند ديگر تستها، HSG هم ممكن است نتايج نادرستي را بدست دهد. مثلاً ممكن است گوشه رحم دچار انقباض و گرفتگي عضلاني شده و ماده رنگي نتواند بداخل لوله‌ها وارد شود. در چنين مواقعي نتيجه به اشتباه بصورت لوله مسدود تفسير مي‌شود در حاليكه لوله‌ها باز هستند.در صورتي كه انتهاي فيمبرياي لوله مسدود باشد تحت عنوان هيدروسالپنكس ناميده مي‌شود. از طرف ديگر، ممكن است تزريق ماده‌رنگي با فشار زياد باعث پارگي كوچكي در ديواره هيدروسالپنكس‌گردد، زيرا در برخي موارد ديواره هيدروسالپنكس بسيار نازك است. دراين صورت ماده رنگي وارد شكم شده و به غلط تصور مي‌شود كه لوله‌هاي رحمي باز است ولي واقعيت امر اين است كه لوله‌ها كاملاً مسدود است.
عليرغم اطلاعات زيادي كه به كمك HSG از چگونگي باز يا بسته بودن لوله‌هاي رحمي مي‌توان بدست آورد، اين روش اطلاعات زيادي را در مورد ساختار خارجي لوله‌ها و وجود چسبندگيهاي دور لوله در اختيار پزشك قرار نمي‌دهد. در مواقعي كه ماده خارج شده از لوله بصورت توده‌هاي كوچك تجمع پيدا كند، بايستي به وجود چسبندگي در اطراف لوله مشكوك شد ولي نمي‌توان آن را تأييد كرد.
HSG ممكن است با درد همراه باشد و بسياري از زنان درد شديدي را هنگام تزريق ماده رنگي بداخل رحم خود تجربه كرده‌اند. شما بايد از قبل انتظار اين حالت را داشته باشيد و قبل از شروع هيستروسالپنگوگرافي از يك مسكن خوراكي استفاده كنيد.
در مواقعي كه دهانه رحم خيلي تنگ يا خيلي گشاد است پزشك با اشكالاتي در ضمن گرفتن عكس و يا تزريق مايع رنگي مواجه مي‌شود و به همين علت بهتر است كه در هنگام تهيه HSG يك متخصص زنان براي كمك به راديولوژيست حضور داشته باشد. بسياري از متخصصين زنان هيستروسالپنگوگرافي را خودشان انجام مي‌دهند.
مهمترين عارضه‌اي كه در HSG ديده مي‌شود انتقال عفونت تشخيص داده نشده از دهانه رحم به داخل لوله‌ها است. با وجود اينكه اين عارضه از شيوع چنداني برخوردار نيست ولي عده‌اي از پزشكان تجويز آنتي‌بيوتيك قبل از هيستروسالپنگوگرافي را توصيه مي‌كنند.
در صورتيكه لوله‌هاي رحمي در هيستروسالپنگوگرافي انجام شده مسدود باشد، بهتر است براي تأييد اين تشخيص لاپاراسكوپي انجام شود.
محدوديتهاي HSG و لاپاراسكوپي
اشكالي كه در HSG و لاپاراسكوپي به چشم مي‌خورد اين است كه فقط در مورد باز يا بسته بودن لوله‌هاي رحم كاربرد دارد. گرچه يك لوله بسته هيچ كارايي ندارد ولي نمي‌توان گفت كه لوله‌اي كه باز است داراي چه عملكردي است. بخاطر داشته باشيد كه باز بودن لوله‌هاي رحمي به‌هيچ وجه نشانه عملكرد خوب آن نيست!
محدوديت ديگر اين دو روش اين است كه هيچ اطلاعي در مورد اينكه چرا لوله‌ها بسته شده است در اختيار جراح قرار نمي‌دهد. با اين‌وجود در برخي موارد مي‌توان علائم ديگر مثل وجود توده‌هاي مشخص و سل را در شكم در حين لاپاراسكوپي مشاهده نمود.
پيشرفتهاي اخير در تشخيص ضايعات لوله
روشهاي تحت هدايت فلوروسكوپي: با استفاده از تكنيك و وسايل مخصوص آنژيوگرافي عروق كرونر قلب، راديولوژيست كاتترهاي مخصوص را تحت هدايت فلوروسكوپي و اشعه x داخل هر يك از لوله‌هاي رحمي مي‌كنند. اين روش را سالپنگوگرافي انتخابي مي‌نامند كه امكان مشاهده بهتر هر يك از لوله‌ها را فراهم مي‌آورد. روش فوق اين امكان را به راديولوژيست مي‌دهد تا در برخي شرايط انسداد گوشه رحمي لوله فالوپ را كه معمولاً بعلت وجود لخته است، با كانولاسيون لوله برطرف كنند.
سونوسالپنگوگرافي: تحت هدايت سونوگرافي و با تسهيلات سونوگرافي داپلر متخصص زنان و زايمان مايع را از طريق دهانه رحم بداخل لوله رحمي تزريق كرده و جريان مايع از لوله به داخل شكم را روي صفحه سونوگرافي مشاهده مي‌كند. اين آزمايش ساده‌اي است كه يك پزشك متخصص زنان و زايمان مي‌تواند به راحتي انجام دهد و در صورت طبيعي بودن لوله‌ها بر اساس آن تصميم‌گيري نمايد. اين آزمايش در صورت مثبت بودن قابل اطمينان است.
توبوسكوپي: جراح در حين لاپاراسكوپي يك تلسكوپ نازك را از طريق انتهاي فيمبرياي لوله به داخل لوله رحمي وارد كرده و پوشش داخلي آن را از نظر سلامت بررسي مي‌كنند.
فالوپوسكوپي: اين روش بسيار پيشرفتهاي است كه توسط دكترجان كِرين استراليايي توضيح داده شده است. در اين روش يك لوله فيبروپتيك قابل انعطاف خيلي نازك را از طريق دهانه رحم و رحم به داخل لوله رحمي هدايت كرده و امكان بررسي و مشاهده جدار داخلي لوله رحم را در تمام طول آن فراهم مي‌آورد، در حاليكه چنين امكاناتي قبلاً ميسر نبوده است. بدين طريق مي‌توان اطلاعات دقيقي را از وسعت تخريب لوله‌اي و ميزان موفقيت حاصل از ترميم آن بدست آورد.
اعمال جراحي
پزشك پس از ارزيابي ميزان تخريب و محل آن مي‌تواند در مورد نحوه درمان و چگونگي انجام آن تصميم‌گيري نمايد. اولين روش انتخابي اعمال جراحي ترميمي مي‌باشد. بهرحال، در مواردي كه امكان موفقيت بسيار ضعيف است مثل انسداد لوله در اثر بيماري سل، تخريب شديد لوله‌ها و يا اينكه لوله‌ها در چندين محل متعدد، مسدود گرديده جراحي ترميمي لوله نقش چنداني ندارد و بدين جهت توصيه نمي‌شود. ارجاع مستقيم اين بيماران جهت انجام IVF ارجح است.
ميزان موفقيت اعمال جراحي بستگي به شدت تخريب لوله‌هاي رحمي دارد. در صورتيكه عفونت لگني قبلي باعث تغيير شكل لوله رحمي گردد جدار داخلي لوله هم دستخوش صدمات غيرقابل برگشتي مي‌گردد. گرچه در برخي از موارد با اعمال جراحي مختلف مي‌توان لوله‌هاي رحمي را باز كرد ولي بايستي ذكر گردد كه هدف اصلي از انجام عمل جراحي حصول حاملگي است نه باز شدن لوله‌ها. يك لوله داراي عملكرد، مي‌بايستي قادر باشد تا تخمك را بگيرد و به داخل رحم منتقل‌كند. متأسفانه، با عمل جراحي نمي‌توان آسيب و صدمات جدار داخلي لوله را برطرف كرده و اصلاح نمود.
اگر فقط يك لوله مسدود شده باشد چه اتفاقي مي‌افتد؟ پاسخ اين است كه وجود يك لوله سالم براي حصول حاملگي كافي است و در چنين شرايطي عمل جراحي ترميمي توصيه نمي‌شود. مسلماً شانس حاملگي در اين بيماران نصف زنان سالم است و براي دستيابي به حاملگي مشابه مي‌بايست 2 برابر زمان صرف شود.
جراحي ميكروسكوپي لوله
جراحي ميكروسكوپي نياز به رعايت برخي از تكنيكهاي جراحي دارد كه عبارت است از:
- استفاده از يك ميكروسكوپ به منظور بزرگنمايي بيشتر
- اجتناب از صدمات غيرضروري به بافتها
- استفاده از وسايل جراحي مناسب
- استفاده از نخهاي بخيه نازك و اطمينان از بخيه و گره زده شده
- نگهداري بافتها با مراقبت خيلي زياد به منظور كاهش هرچه بيشتر صدمات بافتي
- اطمينان از اينكه هيچ محل خون‌دهنده‌اي وجود ندارد و هيچ لخته خوني در آنجا باقي نمانده است زيرا باعث تشكيل چسبندگيها و بافتهاي نابجا پس از جراحي مي‌شود.
اعمال جراحي ميكروسكوپي بستگي به ميزان تخريب و صدمات لگني بين 1 تا 4 ساعت بطول انجاميده و معمولاً تحت بيهوشي عمومي يا نخاعي انجام مي‌شود. معمولاً از يك برش پوستي عرضي در زير شكم استفاده مي‌شود. مدت بستري بيمار در بيمارستان بين 3 تا 7 روز متغير است. جراحي ميكروسكوپي مخارج و هزينه زيادي را به خود اختصاص مي‌دهد. در برخي موارد به منظور ارزيابي ميزان چسبندگي و اطمينان از باز بودن لوله‌ها «لاپاراسكوپي كنترل يا بار دوم» را يك هفته پس ازعمل جراحي درخواست مي‌كنند تا هرگونه چسبندگي كوچك و خفيف را هم از بين ببرند.
صدمات قسمت ابتدايي لوله
انسداد قسمت ابتدايي لوله رحم را «انسداد گوشه‌اي» مي‌نامند. در سالهاي گذشته براي ترميم اين عارضه از پيوند مجدد لوله در گوشه رحم‌كمك گرفته مي‌شد كه ميزان موفقيت كمي را بدنبال داشت. بهرحال، با در دسترس قرار گرفتن عمل جراحي ميكروسكوپي امكان مشاهده انتهاي‌بسيار نازك لوله و اتصال هر دو لبه لوله به هم ميسّر گرديده است. درصورتيكه عملكرد قسمتهاي ديگر لوله خوب باشد ميزان حاملگي‌حاصل حدود 50% خواهد بود.
پزشكان با تجربه با يكسري از بيماران كه بعلت وجود لخته‌ها و ذرات زائد در قسمت خيلي نازك گوشه رحم، لوله آنها مسدود گرديده مواجه بوده‌اند.
روشهاي غيرجراحي جديدتري هم براي درمان اين عارضه ابداع‌گرديده است. يكي از اين روشها عبور يك سيم راهنماي نازك يا يك بالون نازك به قسمت انتهايي لوله از طريق رحم است. بدين طريق لخته‌ها و مواد زائد از داخل لوله برداشته شده و لوله باز مي‌شود. اين روش را تحت عنوان «توبوپلاستي با بالون» يا «كاناليزاسيون مجدد قسمت‌گوشه رحم» مي‌نامند و اينكار را مي‌توان تحت هدايت سونوگرافي، هيستروسكوپي يا فلوروسكوپي انجام داد. اين يك روش بسيار پيشرفته است كه مانع از انجام اعمال جراحي بزرگ در بيماران شده و با ميزان‌حاملگي بسيار عالي همراه است.
سالپنگوليز
در عمل سالپنگوليز چسبندگيهاي اطراف لوله‌هاي رحم آزاد مي‌شود. زماني كه هيچگونه آسيبي وجود نداشته باشد ميزان موفقيت‌حدود 65% خواهد بود.
پيوند مجدد لوله
عمل جراحي پيوند مجدد لوله‌ها انواع مختلفي دارد كه در طي آن‌قسمت آسيب ديده لوله برداشته شده و دو انتهاي سالم لوله مجدداً به هممتصل مي‌گردد. ميزان موفقيت اين روش بين 20ـ50% متغير است. احتمال موفقيت در مواقعي كه اختلال در قسمت مياني لوله باشد بيشتراست.
صدمات قسمت انتهايي لوله
گاهي اوقات لوله‌هاي رحمي شديداً آسيب ديده و هيدروسالپنكس را بوجود مي‌آورند. در اين مواقع فيمبريا ضخيم شده و به يكديگرچسبيده و باعث انسداد لوله‌ها مي‌شوند. در چنين شرايطي با كمك عمل‌جراحي نئوسالپنگوستومي جراح يك سوراخ در روي لوله ايجاد كرده و هيدروسالپنكس را باز مي‌كند. با وجود اينكه اين روش از نظر تكنيكي ساده است ولي با ميزان موفقيت بسيار كمي (حدود 20%) همراه است زيرا بندرت مي‌توان عملكرد فيزيولوژيك و طبيعي فيمبريا را به حالت عادي برگرداند.
در صورتيكه شدت تخريب لوله و صدمات آن كمتر باشد مثلاً فقط آگلوتيناسيون فيمبريا (چسبندگي فيمبريا به يكديگر) و يا فيموزيس(لوله تنگ و باريك شده ولي باز است) وجود داشته باشد، روشها و اعمال جراحي با موفقيت بيشتري همراه بوده و ميزان حاملگي آن حدود50% خواهد بود.
خطر بروز حاملگي خارج رحمي پس از اعمال جراحي لوله افزايش مي‌يابد. گرچه ممكن است ظاهر لوله فالوپ به حالت عادي برگردد ولي از آنجايي كه جدار و پوشش داخلي آن از بين رفته است، جنين نمي‌تواند در داخل لوله حركت كند. به همين علت است كه در افرادي كه تحت عمل ترميمي لوله قرار گرفته‌اند بايستي هرچه زودتر تشخيص حاملگي داده شود تا در صورت وجود حاملگي خارج رحمي اقدام لازم بعمل آيد.
زماني فرد بيشترين شانس حاملگي را خواهد داشت كه عمل‌جراحي براي بار اول انجام شده باشد و به همين علت بايستي بيمار را به مركز تخصصي ارجاع داد. شانس موفقيت به وسعت آسيب وارده و مهارت جراح بستگي دارد. بيشترين احتمال حاملگي در چند ماه اول پس از جراحي است و بيشتر بيماراني كه تمايل به حاملگي دارند در اين‌فاصله حامله خواهند شد. عده‌اي از پزشكان معتقدند كه با تحريك‌تخمك‌گذاري و يا تلقيح اسپرم به داخل رحم (IUI) پس از عمل جراحي لوله شانس حاملگي به حداكثر ميزان خود خواهد رسيد.
اگر بيمار در عرض يكسال پس از جراحي حامله نشود آنگاه انجام لاپاراسكوپي و يا HSG به منظور تعيين باز يا بسته بودن لوله‌هاي رحم پيشنهاد مي‌شود.
اگر اولين عمل جراحي ناموفق باشد احتمال حاملگي بدنبال عمل‌جراحي مجدّد به ميزان فاحشي كاهش مي‌يابد و بهتر است اين بيماران‌كانديد IVF شوند.
در آينده امكان پيوند لوله فراهم خواهد شد و همچنين ممكن است‌كه علوم پزشكي تا آنجا پيشرفت كند كه لوله‌هاي رحمي مصنوعي ساخته شده و جايگزين لوله‌هاي آسيب‌ديده و خراب گردد؟!
جراحي به طريقه لاپاراسكوپي براي ترميم لوله
با پيشرفتهاي چشمگيري كه در لاپاراسكوپي بوجود آمده است مي‌توان لوله‌هاي خراب شده را از طريق لاپاراسكوپ جراحي نموده و از انجام يك عمل جراحي بزرگ در بيمار اجتناب كرد. به كمك ليزر يا كوتر و همچنين با استفاده از بخيه مي‌توان لوله مبتلا به هيدروسالپنكس را باز كرد و حتي مي‌توان لوله‌هايي را كه به علت اعمال جراحي قبلي دچار عارضه شده‌اند و چسبندگي پيدا كرده‌اند آزاد كرد.
برگرداندن عقيم‌سازي
يكي از روشهاي تنظيم خانواده در زنان عقيم‌سازي به روش بستن لوله‌هاست كه امروزه به طريقه لاپاراسكوپي انجام مي‌شود. هدف از عمل جراحي فوق بستن لوله‌ها و جلوگيري از تماس اسپرم و تخمك با يكديگر است.
چرا برخي از زنان متقاضی باز کردن لوله‌های رحمی خود هستند؟
عده زيادي از مردم از اينكه لوله‌هاي خود را بسته‌اند احساس رضايت مي‌كنند. برعكس عده‌اي از زنان پس از آن بسيار ناراحت بوده و حاضرند هر كاري را انجام دهند كه مجدداً لوله‌هاي آنها باز شود. شايعترين علت آن هم مرگ يكي از فرزندان و يا ازدواج مجدد بيماران است كه آرزو مي‌كنند از شوهر فعلي هم فرزندي داشته باشند.
چه اقدامي مي‌شود انجام داد؟
در مواقعي كه طول كافي از لوله حتي فقط در يك طرف باقي مانده‌باشد، امكان جراحي ميكروسكوپي جهت اتصال لوله‌ها به هم وجود خواهد داشت. در حقيقت هرچه طول بيشتري از لوله سالم باشد احتمال حاملگي بيشتر خواهد بود. بنابراين، بيماراني كه لوله رحمي آنها از راه‌لاپاراسكوپي و با استفاده از حلقه‌هاي مخصوص يا كليپس بسته شده است از شانس عالي براي حاملگي پس از عمل جراحي ميكروسكوپي برخوردار مي‌باشند زيرا در اين روشها احتمال آسيب به لوله بسيار كم است.
پس از بررسي و مطالعه شرح عمل جراحي قبلي بيمار، بهتر است قبل از عمل جراحي اصلي يك لاپاراسكوپي به منظور ارزيابي وضعيت لوله‌هاي رحمي انجام شود. اگر لوله بيمار از وضعيت خوبي برخوردار باشد آنگاه مي‌توان عمل جراحي ميكروسكوپي را انجام داد و ميزان حاملگي در آن صورت بيش از 75% خواهد بود. اگر هر دو لوله بيمار بطوركامل برداشته شده باشد يا اگر لوله‌ها به ميزان زيادي تخريب شده باشد آنگاه تنها روشي كه شانس حاملگي را بدنبال دارد روش IVF خواهد بود.